Expert Corner - Zonverzorging, Dr. Ehlingher-David

Waarom wordt er gezegd dat blootstelling aan de zon de veroudering van de huid versnelt? Kunt u het proces beschrijven?

• De huid fungeert als een beschermend omhulsel van ons lichaam en is hierdoor heel erg blootgesteld aan een groot aantal externe factoren die verband houden met de omgeving en de zonnestralen. Hoewel 90% van de UVB-stralen door de epidermis (de opperhuid) wordt tegengehouden, dringt maar 20% van de UVA-stralen niet door in de huid. UVA-stralen zijn verantwoordelijk voor fotoveroudering en carcinogenese. Wanneer deze stralen erin slagen de huid binnen te dringen, veroorzaken ze onherstelbare schade aan onze cellen en beetje bij beetje is het de cumulatieve werking van de zon die verantwoordelijk is voor het versnellen van het verouderingsproces van de huid.

• UV-stralen veroorzaken namelijk oxidatieve stress op celniveau en verminderen daardoor de aanmaak van collageenvezels, een eiwit dat essentieel is voor het goed functioneren van de steunweefsels en dat onze huid haar elasticiteit geeft. Na verloop van tijd tast herhaalde en langdurige zonblootstelling het DNA van de cellen aan, wat leidt tot ofwel afsterving van de cellen (versnelde veroudering), ofwel tot celafwijkingen die tot huidkanker kunnen leiden.

• Visueel is er een flink verschil tussen een huid die dagelijks aan de zon is blootgesteld en een huid die dat niet is geweest. Dit verschil wordt gekenmerkt door een droge opperhuid, het ontstaan van rimpels en fijne lijntjes, het dieper worden van bestaande rimpels, het ontstaan van bruine vlekken of ouderdomsvlekken (door de overmatige aanmaak van melanocyten), een verlies van elasticiteit omdat de elastische vezels gaan samenklonteren en een verslapping van de huid omdat de collageenvezels zijn verminderd.

 

Wat zijn de voordelen van zonblootstelling voor gezond ouder worden?

• De zon geeft ons niet alleen een gezond kleurtje, maar de voordelen ervan zijn ook wetenschappelijk bewezen als het gaat om de gezondheid van onze botten, onze immuniteit en ons geestelijk welzijn. En dat geldt zelfs als we onszelf tegen de zon beschermen.

• De zon is een dierbare metgezel. De zon geeft een flinke boost aan het moraal en stimuleert de synthese van hormonen die ons een goed gevoel geven (endorfinen met een ontspannende werking). UV-stralen geven bij bepaalde huidziekten, zoals psoriasis en eczeem, ook duidelijke voordelen dankzij hun ontstekingsremmende werking.

• En tot slot helpen UV-stralen onze chronobiologie in evenwicht te brengen (dit is het principe van lichttherapie), wat door het reguleren van de slaapcycli en andere slaap-waakritmen van het lichaam bijdraagt aan ons algemeen welzijn.

 

Wat zijn de risico’s van blootstelling aan de zon?

Hoewel de zon veel voordelen biedt voor onze gezondheid, kan een slecht gecontroleerde en overmatige blootstelling aan de zon zeer gevaarlijk zijn.

• Huidveroudering - UV-stralen versnellen de veroudering van de huid. Je kunt voortijdig rimpels en bruine vlekjes zien verschijnen. Je huid beschermen is de beste methode tegen huidveroudering om je jeugdige uitstraling te behouden.

• Zonverbranding - Blootstelling aan de zon zonder zonnebrandmiddel kan onvermijdelijk leiden tot de alom gevreesde verbrande huid. Een zonverbranding kan zeer ernstig zijn en kan zelfs leiden tot een oppervlakkige tweedegraads brandwond met blaarvorming. Bescherm jezelf bij elke blootstelling aan de zon!

• Zonneallergieën - Blootstelling aan de zon kan allergische reacties veroorzaken (polymorfe lichteruptie (PLE) genoemd). Deze reacties kunnen zich zowel op de borst als op elk ander deel van het lichaam ontwikkelen. Vaak worden ze voor het eerst veroorzaakt door te veel blootstelling aan de zon, maar ze kunnen ook opnieuw optreden bij veel lagere zonblootstelling.

• Fotosensibilisatie - Bepaalde medicijnen, zoals antibiotica, hormoontherapie, ontstekingsremmende gels, enz. kunnen de effecten van de zon op de huid versterken vanwege hun risico op fotosensibilisatie. Volg vóór elke blootstelling aan de zon nauwgezet de aanbevelingen van je arts en lees de bijsluiter bij je medicatie of vraag je apotheker om advies.

• Opflakkeringen van acne - De acnegevoelige huid kan in de zon verbeteren dankzij de drogende werking van de zonnestralen; maar pas op voor het rebound-effect van acne (meer talgproductie en verdikking van de huid) aan het einde van de zomer. Zonnebescherming is van cruciaal belang om dit onaangename verschijnsel te voorkomen.

• Melasma of zwangerschapsmasker - Zwangere vrouwen of vrouwen die een hormoonbehandeling ondergaan, kunnen na blootstelling aan de zon bruine vlekken in het gezicht krijgen die een heel specifieke, grijsbruine kleur hebben in een heel onregelmatig patroon, en die het voorhoofd (in het midden of aan de zijkanten), de jukbeenderen, de bovenlip of de kaaklijnen kunnen bereiken. Dit is het gevreesde ‘zwangerschapsmasker’.

• Huidkanker - UV-stralen versnellen niet alleen de veroudering van de huid, maar verhogen ook het risico op huidkanker (melanoom en carcinoom). Het is belangrijk een onderscheid tussen melanoom en carcinoom te maken. Bij een melanoom is de hoofdoorzaak een ernstige zonverbranding, waarbij je je moet bedenken dat er wel 20 jaar kan zitten tussen een zonverbranding en de manifestatie ervan als huidkanker. Daarom is het belangrijk zonverbrandingen zo veel mogelijk te vermijden, zeker al vanaf zeer jonge leeftijd. Carcinomen komen heel vaak voor en zijn het gevolg van herhaalde, jarenlange blootstelling aan de zon. Je moet op je hoede zijn voor zogenaamde ‘onschuldige’ zonblootstellingen (tijdens het tuinieren of buitensportactiviteiten zoals golf) en je altijd, het hele jaar door, dagelijks beschermen.

 

Hoe zit het met moedervlekken en het voorkomen van huidkanker?

Een moedervlek (wetenschappelijke naam ‘nevus’) is een afwijking van de melanocyten, de cellen die melanine aanmaken: dit is het pigment dat de huid zijn kleur en teint geeft. Hoewel de meeste moedervlekken goedaardig zijn en blijven, is de transformatie ervan goed voor 20% van de gevallen van melanoom. Regelmatige controle van de ontwikkeling van moedervlekken is dus de beste beschermingsmethode tegen het risico dat ze uitgroeien tot huidkanker.

Enkele eenvoudige tekenen die je kunnen helpen bij het controleren van je moedervlekken:

• Verlies van symmetrie

• Een toename in grootte (> 5 mm)

• Een onregelmatige of gekartelde omtrek

• Een ongelijkmatige kleur (meer dan 2 kleuren)

• Een groot aantal (> 30) 

• Spontane bloeding

De beste preventieve maatregel om een afwijkende ontwikkeling van je moedervlekken te voorkomen, is het aanbrengen van een zonnebrandmiddel met een maximale beschermingsfactor (SPF 50) over je hele lichaam, ongeacht je fototype. Een jaarlijks consult bij een dermatoloog is ook raadzaam.

Hoe belangrijk is dagelijkse zonnebescherming? Hoe moet het worden opgenomen in een dagelijkse huidverzorgingsroutine? Moet de routine worden aangepast aan de verschillende jaargetijden?

• Zonnebescherming zou deel moeten uitmaken van je dagelijkse routine, zowel in de zomer als in de winter. Hoe dichter we bij de lente en de zomer komen, des te hoger de beschermingsfactor moet zijn: in de winter SPF 15 tot 30 (afhankelijk van het fototype, de plaats waar je woont en je dagelijkse activiteiten), in de lente/herfst SPF 30 en in de zomer minimaal SPF 30. Gebruik bij voorkeur dagelijks gezichtsverzorgingsproducten met SPF 15 of 30. In de zomer kan je ook zonverzorgingsproducten gebruiken die extra anti-verouderingsvoordelen bieden (Soleil Protect Anti-Brown Spot Unifying Fluid of Soleil Protect Line Smoothing Serum) om je dagelijkse routine te vereenvoudigen.

• Als je gedurende lange tijd aan de zon wordt blootgesteld, moet je de zonnebrand om de 2 uur opnieuw aanbrengen.

• Als je bijvoorbeeld in een stad woont en je boodschappen alleen aan het begin en het eind van de dag doet, is het voldoende om de zonnebrand twee keer per dag aan te brengen.

• Iemand die meerdere keren per dag op de fiets zit en rechtstreeks aan de zon wordt blootgesteld, moet zich meerdere keren per dag insmeren met zonnebrand.

 

Deskundig advies over de keuze van het juiste zonverzorgingsproduct

We zijn allemaal verschillend als het gaat om de effecten van de zon op onze huid. Afhankelijk van ons fototype (de kleur van onze huid, ogen en haar), zal onze reactie op blootstelling aan de zon verschillend zijn. In het algemeen geldt dat hoe hoger het melaninegehalte in de huid is, des te minder kwetsbaar de huid is voor de zon. Een lichtere huid is dus veel gevoeliger voor straling dan een donkere huid.

Daarom is het belangrijk dat je een zonnebrandmiddel kiest dat bij jouw huidtype past en een zonbeschermingsfactor heeft die hoog genoeg is om je huid op effectieve wijze te beschermen.

 

Hier volgen enkele tips om het beste zonnebrandmiddel te kiezen.

DAGELIJKSE BLOOTSTELLING...

• In de stad kun je het best kiezen voor een lichte textuur die als dagcrème kan worden gebruikt voordat je make-up aanbrengt. Deze textuur geniet ook de voorkeur voor mannen omdat hij minder olieachtig is.

• Voor vrouwen die veel buiten zijn en make-up dragen: gebruik meerdere keren per dag een anti-spot of antioxidant dagcrème in combinatie met een zonnebrandmiddel op je make-up.

IN DE BUURT VAN WATER OF TIJDENS INTENSIEVERE BLOOTSTELLING... 

• Gebruik de maximale beschermingsfactor (SPF 50 of 30, afhankelijk van je fototype) gedurende de eerste blootstellingen aan de zon; daarna kun je de beschermingsfactor geleidelijk verlagen als, maar alleen als, je huid er goed op reageert (geen zonverbrandingen of aanzienlijke uitdroging van je huid).

• Een crème-achtige, vochtinbrengende en waterbestendige textuur is een must. Gezichtscrème blijft beter zitten op de huid. Bodylotion is een goede optie, omdat bodylotion beter in de huid doordringt zonder een vettig laagje op de huid te vormen. Stickformules zijn ook erg handig omdat ze gemakkelijk mee te nemen zijn en zeer effectief zijn voor plekken met een hoog risico (moedervlekken, oogcontour, lippen).

 

Deskundig advies over het aanbrengen van zonverzorgingsproducten (gezicht en lichaam) 

Zonnebrandmiddel moet gebied voor gebied worden aangebracht, zodat je zelfs de kleinste vierkante centimeter van je huid niet vergeet. Breng je crème grondig aan op het hele gezicht, te beginnen met 1‑Neus en kin, 2‑Kaken, 3‑Oog‑ en lipcontour, 4‑Nek en decolleté en, niet te vergeten, 5‑Nek, oren en hoofd voor mannen! Vergeet ook niet om je handen te beschermen, want deze worden voortdurend blootgesteld aan de zon, en de zeer dunne huid van de handen veroudert vaak vroegtijdig. 

Hier volgen enkele voorzorgsmaatregelen die je moet nemen:

• Breng een zonnebrandcrème aan die geschikt is voor jouw huidtype, en met de hoogste zonbeschermingsfactor, op alle blootgestelde gebieden.

• Vermijd zonblootstelling tussen 12.00 en 16.00 uur, wanneer de zon op haar hoogste punt staat, want de zonnestralen zijn tijdens deze uren het agressiefst.

• Geleidelijke blootstelling - Tijdens de eerste dagen van zonblootstelling moet je jezelf maar 30 minuten blootstellen aan de zon. Daarna kun je, naarmate je huid zich aanpast, de blootstellingstijd verlengen om je huid erop in te stellen en roodheid van de huid (erytheem) of verbrandingen te voorkomen.

• Breng je zonnebrand elke 2 uur – of na elke zwembeurt – opnieuw aan, ook als de zonnebrand waterbestendig is. 

• Beperk de blootstellingstijd, vooral als je een lichte huid hebt. In 20 minuten tijd kun je al verbranden. 

• Bescherm jezelf het hele jaar door - Vergeet niet om elke dag een vochtinbrengende crème aan te brengen die beschermt tegen UVA-stralen, ook op bewolkte dagen, om huidveroudering te voorkomen. Wanneer je in de schaduw zit, betekent dat niet dat je niet aan UV-stralen wordt blootgesteld.

• Tips voor optimaal aanbrengen - Breng je zonnebrand 15 minuten vóór zonblootstelling en in voldoende hoeveelheid aan op alle delen van je lichaam. Vergeet je oren, nek en voeten niet: deze worden vaak overgeslagen bij het aanbrengen van zonnebrand. 

• Draag een zonnebril en een hoed voor maximale bescherming.

• Hydrateer je huid na elke blootstelling opnieuw met aftersun huidverzorgingsproducten. Breng dit product gerust in dikke lagen, als een masker, aan op de roodste gebieden om je dorstige huid te rehydrateren.

 

Kun je een retinolproduct gebruiken in het voorjaar/de zomer?

Hoe kun je het opnemen in je dagelijkse huidverzorgingsroutine?

Hoe kun je het opnemen in je dagelijkse huidverzorgingsroutine? In het voorjaar en de zomer verdient het de voorkeur retinol alleen ‘s avonds op een goed gereinigde huid te gebruiken en ‘s ochtends een zonnebrandmiddel te gebruiken. In de herfst en winter kan je retinol zowel ‘s ochtends als ‘s avonds gebruiken als je huid het goed verdraagt.

Wat zijn de voordelen van het gebruik van zonnebrandmiddelen voor het gezicht die anti-verouderingsingrediënten (vitamine C, hyaluronzuur) bevatten? Kunnen ze in combinatie met andere huidverzorgingsproducten worden gebruikt? Hoe kunnen ze onderdeel worden gemaakt van een goede huidverzorgingsroutine?

Door zonverzorgingsproducten te gebruiken die andere actieve ingrediënten zoals vitamine C of hyaluronzuur combineren, kun je een zonverzorgingsproduct gebruiken als een echte dagelijkse huidverzorgingsbehandeling. Dit betekent een behoorlijke tijdsbesparing voor vrouwen, die hun dagelijkse routine kunnen vereenvoudigen en tegelijkertijd hun huid (dankzij de meerdere actieve ingrediënten) voordelen kunnen geven in de vorm van anti-huidveroudering en huidbescherming. Dit zonverzorgingsproduct kan dan worden toegepast als een dagelijks huidverzorgingsproduct, met alle voordelen van een dagcrème.

Wat is het verschil tussen UVA- en UVB-stralen?

• Ultraviolette stralen (UV-stralen) zijn onzichtbaar licht dat afkomstig is van de zon. Het is de golflengte van UV-stralen die ze onderscheidt, en die dus bepalend is voor hun effect op onze huid. UVA-stralen hebben een golflengte van 400-320 nm, terwijl de golflengte van UVB-stralen 320-290 nm is.

• Door hun langere golflengte dringen UVA-stralen dieper in de lederhuid (dermis) door dan UVB-stralen. UVA-stralen zijn hoofdzakelijk verantwoordelijk voor de bruining en huidveroudering (vlekken, rimpels, enz.) en zijn de stralen die een carcinogeen risico inhouden. UVB-stralen daarentegen dringen minder diep door in de huid. UVB-stralen zijn verantwoordelijk voor verbrandingen, brandwonden, blaren, enz. Je moet je dus tegen beide soorten UV-stralen beschermen!

• Je moet weten dat UV-stralen dwars door wolken heen gaan, en dat ze ook worden weerkaatst door water, sneeuw, zand... Je moet er dus op letten dat je je huid beschermt met een zonnebrand die geschikt is voor jouw fototype, maar je moet ook rekening houden met de omgeving waar je bent.

• Vergeet ook niet dat ramen wel UVB-stralen tegenhouden, maar geen UVA-stralen. Dit betekent dat je zelfs achter glas nog kunt verbranden.
  
  

Bestaat het begrip zonnekapitaal echt? Wat betekent het?

• Wij worden allemaal geboren met een zogeheten ‘zonnekapitaal’. Dit is het vermogen van onze huid om de schadelijke effecten van de zon te bestrijden (en te herstellen). Dit zonnekapitaal wordt voor een groot deel bepaald door onze genetische eigenschappen en ons fototype. Bij elke blootstelling aan de zon vermindert ons zonnekapitaal, tot het helemaal op is, en dit gebeurt sneller als we onze huid niet voldoende beschermen. Wanneer ons zonnekapitaal helemaal op is, zien we op blootgestelde gebieden pigmentstoornissen die op verzadiging wijzen: het herstellend vermogen van de huid is overschreden.

• Om dit kostbare zonnekapitaal zo lang mogelijk te behouden, moeten we er alles aan doen om onze blootstelling aan de zon te beperken en onszelf met hoogwaardige zonverzorgingsproducten tegen UV-stralen te beschermen.